مصرف بهینه سموم :

رشد روزافزون جمعیت جهان ،دردهه های اخیرباعث حرکت کشاورزی سنتی به کشاورزی صنعتی ومکانیزه بااستفاده ازنهاده های شیمیایی،ارقام پربازده،روش های نوین آبیاری وماشین آلات جدید شده است باکمک این عوامل تامین غذای موردنیازمردم امکان پذیرشده است.برای افزایش تولیدات کشاورزی مبارزه با آفات، بیماری ها و علف های هرز به بدلیل خسارتی که به محصولات کشاورزی وارد می کنند از اهمیت زیادی برخوردار است. برای کنترل این عوامل خسارت زا از روش ها ی گوناگونی از جمله مبارزه زراعی، مکانیکی، بیولوژیکی، شیمیایی و تلفیقی استفاده می شود.                          
مبارزه شیمیایی بدلیل اثرات سریع وقاطعی که داردهمچنان به عنوان رایج ترین و مؤثرترین روش، در سراسر جهان، حتی در پیشرفته ترین کشورها در نظر گرفته می شود چنانکه بزرگترین مصرف کنندگان سموم و مواد شیمیایی کشاورزی، آمریکا، ژاپن، فرانسه و ... هستند

درایران بعد از اصلاحات ارضی، برای افزایش میزان برداشت محصولات کشاورزی و نیز مقابله با آفات، استفاده از سموم کشاورزی در کشور رواج یافت. و در طی سال ها، استفاده از سموم آنچنان گسترش یافت که تولید محصول بدون استفاده از سم، غیرممکن به نظر می رسید. وکشاورزان بدلیل  غیرممکن بودن تولید بدون استفاده از سموم ویا ترس ازخسارت احتمالی آفات و بیماری ها به محصولشان که یک فصل زراعی برای تولید آن زحمت کشیده اند باعث ایجاد مقاومت میان کشاورزان برای خودداری ازکاهش یا قطع استفاده از سموم در فرآیند تولید شده است امابدلیل استفاده غیر کارشناسی و بدون برنامه از سموم به ویژه سموم غیر استاندارد و غیر مجاز وسموم بی کیفیت چینی که هم اکنون به وفور در بازار یافت می‌شود و گرایش روز افزون کشاورزان به استفاده از این سموم بدلیل قیمت کمترنسبت به سموم باکیفیت باعث شده سلامت مصرف کنندگان این محصولات کشاورزی درمعرض بیماریهای گوناگون قرارگیرد.    

مبارزه با آفات، بیماری های گیاهی و علف های هرز، یک امر کاملاً تخصصی است. وباید بانظارت گیاه پزشکان اداره های حفظ نباتات و یا کلینیک های گیاه پزشکی صورت گیردو کشاورزان سموم مورد نیاز خود را طبق نسخه گیاه پزشکان و کارشناسان حفظ نباتات از مراکز و فروشگاه های مجاز و کاملاً نظارت شده دریافت کنند وبا نظارت دقیق هیچ فروشگاه و یا فروشنده سموم کشاورزی مجاز به ارائه مستقیم سموم به کشاورزان بدون دریافت نسخه نباشد. اما اکنون ، کشاورزان برای تأمین سموم مورد نیاز خود مستقیماً به فروشگاه های سموم مراجعه و فروشندگان بر اساس سلیقه خریدار و یا صلاح دید خود برای آنان سم تجویز می کنند. متأسفانه بسیاری از فروشندگان بدون داشتن دانش گیاه پزشکی و تشخیص صحیح بلکه بر اساس موجودی فروشگاه و یا میزان سودی که عایدشان می شود، سم در اختیارمراجعه کنندگان قرارمی دهند.

گزارش های معتبر بسیاری از عوارض مصرف بی رویه و غیرضروری سموم در جهان و ایران موجود است. بر اساس گزارش های داخلی شیوع بیش از اندازه بیماری هایی همچون سرطان دستگاه گوارش، در برخی استان های کشور به مصرف بی رویه سموم کشاورزی نسبت داده شده است شاید بتوان گفت  که قسمت عمده مشکلات مربوط به مبارزه شیمیایی شامل استفاده از سموم نامناسب ، مصرف بی موقع آفت کش ها و همچنین افزایش دفعات سمپاشی و میزان سم مصرفی است که بااصول اکولوژیکی مغایرت داشته و می‌تواند منشاء بروز مشکلات عدیده از جمله ایجاد نژادهای مقاوم در برابر سموم، شیوع آفات درجه دوم، اثرات نامطلوب روی موجودات غیر هدف (پارازاتیوئید و پرداتورها)، باقیمانده سموم در محصولات کشاورزی و مسمومیت مستقیم برای مصرف کننده باشد. در حالی که یک یا دو سمپاشی به موقع بوسیله یک سم مناسب و دز توصیه شده می تواند جوابگوی نیاز کشاورزان باشد. بدیهی است در صورت رعایت موارد اخیر نه تنها هزینه مبارزه شیمیایی کاهش می یابد. بلکه به نحو موثری از اثرات سوء سموم شیمیایی کاسته می شود.

در دنیا تمام تلاش برای کم مصرف نمودن سموم شیمیائی است که به نوعی با سایر روش های مبارزه ای توأم گردیده است دراین راستاشرکت های بزرگ جهانی تولیدکننده سموم، همراه با کشف یک ملکول جدید موظف به ارائه کامل مطالعات انجام شده در زمینه های مختلف از جمله عوارض زیست محیطی بیماری زایی، تأثیر بر پستانداران،... باقیمانده در خاک، آب، سرعت، تجزیه، PHI و ... به مراجع بین المللی هستند. تولیدات این شرکت ها با توجه به اهمیت مسائل زیست محیطی کم خطروایمن ترندودارای دوره کارنس کوتاه ودر دزهای بسیار کم به مصرف می رسند.ولی سموم جدید به دلیل هزینه های تحقیقاتی سنگین گرانتر هستند. درحالی که در ایران اکثر تولیدکنندگان سموم،فرمولاتورهستند و عمدتاً به تولید سمومی روی آورده اند که تأثیر ضربه ای، قیمت ارزان تر و خریدار بیشتری دارند. و راحت تر و سریع تر به فروش می رسند.معمولااین سموم بدلیل تاثیرکم بروی آفات دردزهای بالاوچندین باردرطول یک فصل زراعی مصرف می شوند وباعث افزایش خطرات زیست محیطی می شوند. درراستای مصرف بهینه سموم نباتی و کاهش اثرات مخرب سموم شیمیایی تولیدکنندگان داخلی بایدبه تولید سموم کم خطربادزهای مصرف کم تشویق شوند.وهمچنین به کشاورزان آموزش داده شودکه مبارزه شیمیایی باآفات به عنوان آخرین راهکارودرصورت عدم تاثیرسایرروش ها بارعایت اصول ایمنی اقدام شود.زیرا حفظ سلامت جامعه با رعایت استانداردهای کشاورزی پایدار امکان پذیراست.

برای مصرف بهینه ومناسب آفت کش رعایت مواردزیرضروریست :

1-     فروش هر گونه سم به کشاورزان با ارائه نسخه صادره از سوی گیاهپزشکان کلینیک های گیاهپزشکی

2-    شناسایی دقیق آفت جهت مبارزه .

3-    همیشه قبل از استفاده مواد شیمیائی برچسب روی قوطی سم را بدقت خوانده وطبق دستورالعمل اجراکنید

4-    درزمان سمپاشی عوامل تأثیرگذار سموم کشاورزی مانند شرایط سم پاشی، تجهیزات، دُز (واحد سنجش غلظت) مصرفی و زمان مناسب مبارزهرعایت شود .

5-    درصورت نیازبه مصرف آفت کش ها باید از سموم انتخابی با دز مناسب که کمترین آسیب را به حشرات مفید وارد می کند. استفاده شود.

6-    توجه به دوره کارنس سموم مصرفی واستفاده ازسموم بادوره کارنس کوتاه .

7-    تاسیس آزمایشگاه در ورودی میادین میوه و تره بار شهرها به منظور تعیین باقی مانده سموم در نسوج میوه و سبزیجات ودرصورت تاییدحدمجازسموم درمحصولات تولیدی صدور گواهی سلامت محصول جهت عرضه محصول.