شب پره مینوزگوجه فرنگی (Tuta absoluta)

شب پره مینوزگوجه فرنگی با نام علمی Tuta absoluta meyrick  به راسته بال پولکداران Lepdoptera وخانواده Gelechiidae تعلق دارد.مهمترین میزبان این آفت خطرناک گوجه فرنگی است ازمیزبان های دیگراین آفت که می تواندخسارت واردنمایدگیاهان خانواده سولاناسه مانندسیب زمینی،بادمجان وفلفل شیرین وعلف های هرزمانندتاجریزی سیاه وتاتوره است.

شب پره مینوزگوجه فرنگی بومی آمریکای جنوبی (کشورپرو)بوده که ازطریق نقل وانتقالات اندام های گیاهی میزبان بخصوص میوه گوجه فرنگی وسیب زمینی گسترش یافته است.

اولین آثارخسارت به مزارع گوجه فرنگی دراروپا درسال 2006میلادی دراسپانیاگزارش شد.سپس خسارت آفت ازکشورهای اروپایی وشمال آفریقا وکشورهای مدیترانه گزارش شده است.این آفت درسال 2010 میلادی(تیرماه 1389) برای اولین باردریکی ازمزارع گوجه فرنگی درشهرستان ارومیه مشاهده شدودرحال حاضردراکثرمناطق گوجه فرنگی کشورگزارش شده است.

این آفت به تمام مراحل رشدی گیاه گوجه فرنگی حمله کرده ومی تواند50-100 درصدخسارت کمی وکیفی ایجادنماید.

مبارزه بااین آفت به علت نحوه ی خسارت،قدرت تکثیرزیاد وهمچنین مقاومت سریع به سموم نباتی فوق العاده مشکل خواهدبود.

بیولوژی آفت :

حشرات بالغ طی روزدرلای برگ هامخفی می شوندوشب هافعال هستند.طول عمرحشرات کامل این آفت 30تا40روزمی باشد ماده ها260عدد تخم روی برگ های گیاه میزبان می گذارند.تخم هابعداز7تا5روزدردمای 26تا30درجه سانتیگرادودررطوبت 60تا70%تفریخ می شوند.طول دوره چهارسن لاروی آفت حدود 20 روزاست.لاروهای سن آخرپس ازتنیدن پیله دراطراف خوددرعمق 1تا 2 سانتیمتری خاک ویالای برگ هاتبدیل به شفیره می شوند.دوره شفیره گی نرها 10 تا11وماده ها11تا 13روزاست.طول دوره کامل زندگی این حشره (ازتخم تاحشره کامل)65 تا 90 روزمی باشد.این آفت درشرایط مناسب 10تا12 نسل درسال دارد.زمستان گذرانی آفت بصورت تخم،شفیره یاحشره کامل دیده می شود.

حشره کامل : شب پره ای به طول 6 میلیمتربه رنگ نقره ای با لکه های خاکستری- سفید،شاخک های نخی که بندهای آن بطورمتناوب تیره وروشن است.

تخم : تخم ها،کوچک،استوانه ای شکل وبه رنگ سفیدمایل به زردمی باشد وبرروی برگ گذاشته می شوندمتوسط اندازه تخم 0/35 میلیمتراست.

لارو :درابتدای رشدبه رنگ سفیدبوده سپس بسته به محل تغذیه ازقهوه ای مایل به رنگ سبز(برگخوار)تاسبزمایل به قهوه ای(میوه خوار)متفاوت است.دارای چهارسن لاروی است  که درسن آخرتارهای تنیده شده داخل برگ یاخاک بصورت شفیره درمی آید.

توجه : (برروی سرلاروهایک نوارعرضی تیره دیده می شود)

شفیره : شفیره هابه شکل مخروط به رنگ قهوه ای وبه طول 6 میلیمتراست درابتداسبزرنگ بوده ،سپس به قهوه ای تغییررنگ می دهدشفیره هااکثرادرخاک تشکیل می شوند.تعدادی ازلاروهادرون دالان های تغذیه ای ویاروی برگ ،شفیره می شوند.

خسارت آفت :

شب پره مینوزگوجه فرنگی به بوته های گوجه فرنگی ازمرحله گیاهچه تاگیاه کامل خسارت می زندلاروهای آفت به مراحل مختلف رشدی گیاه ازجوانه انتهایی ساقه، ساقه ،گل ،برگ ومیوه میزبان خسارت واردمی نماید.اماتغذیه ازبرگ راترجیح می دهد.دربرگ لاروها باتغذیه از بافت پارانشیم بین دواپیدرم برگ(مزوفیل)یکسری دالان های تاول مانندایجادمی کنندکه این دالان هاازهردوسطح برگ قابل رویت هستند.درداخل دالان ها،مواددفعی حشره بصورت پودرسیاه رنگی دیده می شود.

علائم خسارت بصورت کاهش رشدگیاه میزبان (کاهش فتوسنتز)،ایجادمینوزبرگ وخسارت به میوه هادیده می شودوباعث کاهش محصول از80 تا100 درصدمی گردد.میوه های آلوده لهیده ،دارای حفره وکانال بوده وتوده های کوچکی ازمواددفعی سیاه رنگ حشره درمحل ورودلارودیده می شودکه باعث کاهش بازارپسندی محصول می شود.

روش های کنترل آفت :

اقدامات زراعی وپیشگیرانه :

  1 -رعایت تناوب زراعی

  2 - جمع آوری وسوزاندن میوه هاوبرگ های آلوده، بقایای گیاهی وعلف های هرزخانواده سولاناسه (تاجریزی وتاتوره) به عنوان پناهگاه این حشره.

  3 -  شخم وزیروروکردن خاک مزارع وگلخانه ها بلافاصله بعدازبرداشت محصول(جهت معدوم نمودن شفیره). 

  4 - بررسی کامل پوشش پلاستیکی گلخانه واستفاده ازتوری ودرب دولایه جهت جلوگیری ازورودحشرات کامل به گلخانه.

  5 -  انتقال نشاء به گلخانه پس ازبررسی کامل واطمینان ازعدم آلودگی به مراحل مختلف تخم ،لارو،شفیره وحشرات کامل آفت.

استفاده ازروش شکارانبوه :

   1 - استفاده ازتله دلتا وفرمون به تعداد 20 تا25 عدددرمزرعه (درهکتار) و 40 تا 50 عدد درگلخانه (فرمون هاهر6 تا4 هفته تجدیدگردد)

   2 - تله نوری بااستفاده ازلامپ مخصوصUV به تعداد 10عدد درهکتارهمراه باتشتک آب وروغن

مبارزه بیولوژیک برعلیه آفت :

1 - استفاده ازسن های شکارگر(این سن هاازلاروهای آفت تغذیه می نمایند)

2 - استفاده اززنبورTrichogramma Pretiosun  برعلیه تخم ولارو

3 - استفاده ازباکتری B.T (براساس دستورالعمل برچسب ) برعلیه لاروهای آفت.

مبارزه شیمیایی :

قدرت تکثیربالای این آفت آن رابه یکی ازمقاومترین حشرات به آفت کش هابدل کرده است.مبارزه شیمیایی بااین حشره به دلیل اینکه لاروها درون دالان ها وداخل گیاه هستندودرمعرض سم قرارنمی گیرندمشکل می باشد.درصورت عدم تاثیرسایرروش ها ومشاهده خسارت روی محصول ازمبارزه شیمیایی به عنوان آخرین راهکاربانظرکارشناسان گیاهپزشکی منطقه اقدام نمایید.

برای مبارزه شیمیایی برعلیه آفت Tuta absoluta  رعایت موارد ذیل ضروریست :

  1 - انتخاب حشره کش هابراساس کارایی وعملکردانتخابی

  2 - تناوب کاربردحشره کش هابراساس نحوه تاثیر(به منظورجلوگیری ازمقاومت)

  3 - رعایت نکات مندرج برروی برچسب قوطی سم