روش های مبارزه با شب پره مینوزگوجه فرنگی:

شب پره مینوزگوجه فرنگی ازآفات مهم وخطرناک گوجه فرنگی است.این آفت دربسیاری ازکشورهای جهان باعث خسارت به مزارع وگلخانه های گوجه فرنگی شده است.ازدیگرمیزبان های این آفت گیاهان خانواده سولاناسه است.

شب پره مینوزگوجه فرنگی بانام علمی ( Tuta absoluta ( Mayrick1917 ازخانواده Gelechiidae است. این آفت اولین باردرسال 1389 ازآذربایجان غربی دریک مزرعه گوجه فرنگی مشاهده شدودرمدت کوتاهی درتمامی مزارع گوجه فرنگی کشورانتشاریافته است وبه عنوان آفت کلیدی گوجه فرنگی موردتوجه قرارگرفته است.این آفت به تمامی مراحل رشدی گیاه گوجه فرنگی ازمرحله گیاهچه تاگیاه کامل خسارت واردمی کندودرصورت طغیان می تواندتا 100 درصد به مزارع گوجه فرنگی خسارت وارد نماید.

مشخصات مرفولوژیک وبیولوژیک آفت :

آفت  Tuta absolutaشب پره ای کوچک ازراسته بال پولکداران (depidoptera ) به رنگ قهوه ای نسبتاروشن است که روی بال های آن لکه های سیاه رنگی دیده می شود حشرات کامل شب پروازبوده وروزهابین برگ های گوجه فرنگی وعلف های هرزپنهان می شونداین آفت دارای دگردیسی کامل است.حشرات ماده درطول زندگی بروی برگ های میزبان بیش از260 تخم بصورت انفرادی می گذارند.تخم هاکوچک،استوانه ای شکل وبه رنگ کرمی تازرد می باشند.لاروهای تازه تفریخ شده به رنگ کرمی باسرسبزتیره مشخص هستند.لاروها دارای 4سن لاروی هستند.بارشدلاروهارنگ آنهابه رنگ صورتی تاسبزیاقهوه ای تغییر می کند.لاروهاباقطعات دهانی جونده ازپارانشیم برگ تغذیه نموده وبداخل بافت برگ ومیوه ویاساقه می روندوباعث ایجادخسارت می شوندلاروهای سن آخرپس ازتنیدن پیله دراطراف خود تبدیل به شفیره می شوند.شفیره هابه رنگ قهوه ای می باشندکه اکثرادرخاک تشکیل می شوند.این آفت بسته به شرایط محیطی می تواندبه صورت تخم،شفیره یاحشره بالغ زمستان گذرانی نماید.

 روش های انتقال وپراکنش آفت :

این آفت بوسیله پروازمستقیم حشرات کامل ویاازطریق جابجایی نشاء های آلوده ویاجابجایی میوه هاویابرگ های آلوده بین مزارع وگلخانه هاانتقال می یابد.

 خسارت آفت :

لاروهای سنین مختلف از جوانه های انتهایی، ساقه،برگ ،گل و میوه در تمام مراحل رشد گیاه تغدیه می کنند. لاروهای سن یک به داخل بافت برگ نفوذ کرده و از پارانشیم برگ (بین لایه های بالایی و پایینی برگ ) تغذیه کرده و در آن دالانهای طولانی و لکه تاولی ایجاد می کنندو باعث کاهش سطح فتوسنتزی برگ ها می شود.علائم خسارت روی برگها بصورت دالانهای طولانی و لکه تاولی دیده می شود لاروها بانفوذبه داخل میوه های سبز و قرمز گوجه فرنگی از بافت میوه تغذیه می نمایندوباعث لهیدگی میوه هامی شوند.،میوه های لهیده دارای حفره و کانال بوده از بازار پسندی انها به شدت کاسته می شود. خروج فضولات تیره رنگ لاروی در محل فعالیت لاروها از دیگر علائم آلودگی می باشد در آلودگی ها زیاد برگ ها پیچیده و بدشکل و پژمرده و کاملاً خشک شده و در نهایت کل بوته خشک می شود.

روش های مبارزه :

مبارزه شیمیایی با این آفت بدلیل اینکه  لاروها دردرون اندام گیاهی ودالانهاهستندودرمعرض سم قرارنمی گیرندبه تنهایی موثرنیست وقابلیت ازدیادسریع نسل این آفت که می تواند12تا10نسل درسال باشد باعث مقاومت به حشره کش هاشده است. بهترین روش مبارزه بااین آفت مبارزه تلفیقی (شیمیایی وغیرشیمیایی) می باشد.مبارزه تلفیقی شامل کاربرد دویاسه روش زیربوده که باتوجه به شدت آلودگی قابل اجرااست.

روش های زراعی وپیشگیرانه :

1-تجهیزوتکمیل واستانداردسازی گلخانه ها

2-بازرسی نشاء های گوجه فرنگی قبل ازانتقال به گلخانه یامزرعه جهت اطمینان ازعدم آلودگی بوته هابه تخم،لارو،شفیره وحشرات کامل آفت

3- بازدیدمستمرازبوته ها درطول فصل زراعی به منظورشناسایی نخستین علائم خسارت

4- جمع آوری وسوزاندن برگ هاومیوه های آلوده گوجه فرنگی درطول فصل زراعی

5- حذف علف های هرزخانواده سولاناسه ( تاجریزی وتاتوره ) ازمزرعه وگلخانه به عنوان پناهگاه این حشره

6- کوددهی بهینه وآبیاری مناسب

7- شخم زدن وغرقاب زمین پس ازبرداشت محصول

8- تناوب زراعی باگیاهان غیرسولاناسه به منظورجلوگیری ازانتقال آفت به فصل دیگر

شکارانبوه :

1- کاربردتله های فرمونی به منظورشکاروکنترل حشره نراین آفت به تعداد 25 - 30 عدد درهکتار

2- استفاده ازتله های نوری به همراه تشتک آب وروغن به منظورشکارحشره کامل این آفت به

تعداد10تا12عدد درهکتار

مبارزه بیولوژیک :

1-  استفاده از عوامل کنترل بیولوژیک مثل زنبور تریکوگراما و رهاسازی آنها در مزرعه

2 - استفاده از حشره کش میکروبیBacillus thurringinsis) BT ) مطابق دستور العمل بر چسب.

3- استفاده از سن های شکار گر

مبارزه شیمیایی :

درصورتی که روش های غیرشیمیایی برای کنترل این آفت ،کارایی لازم رانداشته باشدبااستفاده ازحشره کش های شیمیایی می توان جمعیت آفت رابه پایین ترازآستانه زیان اقتصادی نگه داشت. بعضی ازسموم حشره کش مثل ایندوکساکارب،دسیس،کنفیدور،کلروپیریفوس،اسپینوزاد، درکشورهای مختلف برای کنترل این آفت استفاده می شود.برای کاربرد سموم معرفی شده باکارشناسان حفظ نباتات منطقه مشورت شود.

برای موفقیت درمبارزه شیمیایی برعلیه این آفت رعایت مواردذیل ضروریست :

1- استفاده ازحشره کش کنفیدورهمراه باآب آبیاری 8 - 10 روزپس ازکشت

2- بدلیل فعالیت Tuta absoluta درشب، مبارزه شیمیایی درشب صورت گیرد

3- سمپاشی فقط درصورت لزوم براساس آستانه زیان صورت گیرد

4- ایجاد تناوب درکاربردحشره کش ها (براساس نحوه تاثیر) برای جلوگیری ازمقاومت

5- توجه به دورکارنس سموم مورداستفاده