کشاورزی وسلامت محصولات :

سلامت محصولات وفرآورده های کشاورزی بدلیل جایگاه ویژه وپرمصرفی که درسبدغذایی مردم داردازاهمیت زیادی برخورداراست.اما آلودگی محصولات کشاورزی به باقیمانده کودهای شیمیایی وسموم شیمیایی بدلیل مصرف بی رویه این نهاده ها، تهدیدسلامت مصرف کنندگان رابه همراه داشته است دراین نوشتاربه باقیمانده سموم درمحصولات کشاورزی پرداخته شده است.درکشاورزی آفات و بیماری‌هاهر ساله خسارات کمی و کیفی زیادی به محصولات کشاورزی وارد می‌کننداما کاربرد گسترده سموم دفع آفات نباتی در کشاورزی باعث کنترل آفات ودرنتیجه افزایش تولیدمحصولات کشاورزی شده است. مبارزه باعوامل خسارت زا به روش شیمیایی باعث مداخه انسان درطبیعت و عامل برهم زننده تعادل طبیعی ونقطه آغاز انحراف درتولیدمحصولات سالم است. 

بعد از جنگ جهانی دوم، مصرف مواد شیمیایی مصنوعی ازقبیل علف کش ،حشره کش، قارچ کش متداول شد و استفاده از مواد شیمیایی برای از بین بردن آفات و عوامل بیماری زا گیاهی و علف های هرز شدت بیشتری گرفت. انسان به گمان اینکه بامصرف سموم شیمیایی مشکلات کشاورزی بر طرف می شود اقدام به سمپاشی مداوم بروی گیاهان زراعی و درختان میوه می کردبااین تفکرکه همیشه یک سپر محافظتی از سم بایدبروی گیاه وجود داشته باشد تا آفت و هر حشره ای که روی آن ها دیده می شود تلف شوند. اما متاسفانه این تفکر، باعث مشکلات دیگری شد. بطوری که انسان با کاربرد بی رویه سموم، سبب طغیان آفات جدیدی شده و محیط زیست خود را آلوده کرده و موجب بروز بیماری های نا شناخته ناشی از مصرف سموم در انسان گردید  . 

مصرف وسیع حشره کش های شیمیایی بخصوص ترکیبات آلی کلره که دامنه عمل وسیع دارندموجب بروززیانهای جنبی آشکارشدوباعث شدکه یک روزنامه نگارآمریکایی بنام خانم راشل کارسن درکتاب مشهورخودبنام بهارخاموش (1962م) با طرح این ادعاکه استفاده بی رویه  ازموادشیمیایی  کشاورزی برای حیات کره زمین زیان باراست باعث توجه همگان به خسارت سموم غیراختصاصی به سایرموجودات زنده ومحیط زیست شود درواقع این کتاب نقطه عطفی درتاریخ مبارزه باآفات ونگاهی نوجهت مبارزه باآفات وتوجه جدی به محیط زیست شد.

درکشورما استفاده مداوم وغیراصولی سموم شیمیایی باعث آلودگی محصولات غذایی به بقایای سموم در محصولات کشاورزی شده است وبه یکی ازمشکلات جدی سلامت مردم تبدیل شده است. مصرف بیش از حد مجاز سموم دفع آفات نباتی درسبزیجات باعث ورود و باقی ماندن بقایای این سموم بر روی محصولاتی از قبیل میوه‌ها و سبزیجات می‌شودواین محصولات معمولابدون رعایت دوره کارنس (دوره ی تجزیه سموم درگیاهان) یرداشت شده ومورداستفاده قرارمی گیرند، این سموم به مروردراندام های انسانی تجمع یافته وسبب بیماری های متعددازجمله ناراحتی‌های گوارشی،عصبی، ناهنجاری های ژنتیکی،ناهنجاری های فیزیولوژیک درجنین شده واحتمال افزایش ریسک بروز سرطان را بهمراه دارند.   

محصولات کشاورزی پایه اصلی مواد غذایی مردم را تشکیل می دهد وسلامت محصولات کشاورزی شرط اولیه دستیابی به امنیت غذایی است که از اهمیت به سزایی برخوردار است. زیرا تولیدوعرضه محصولات سالم غذایی نه تنهاباعث رضایت مصرف کنندگان می شودبلکه تامین وتضمین سلامت جسمی آنها را نیزدربردارد.

امروزه آگاهی مردم نسبت به آلودگی و باقیمانده سموم در میوه‌ها، وسبزیجات حساسیت آنان رابه همراه داشته است وباعث شده سلامت میوه هاوسبزیجات بدلیل مصرف بی رویه سموم شیمیایی مورد تردید جدی قرار گیرد وبه علت آلودگی محصولات کشاورزی به باقیمانده سموم اشتیاق مصرف کنندگان را به محصولات تولید شده سالم افزایش داده است. محصول سالم به محصولی اطلاق میگرددکه براساس استانداردهای ملی وجهانی موجود فاقد باقیمانده غیرمجاز باشدو هیچ گونه خطری مصرف کننده این محصولات را تهدید نمی کند.باتوجه به اهمیت محصول سالم درسلامت افرادجامعه، برای تولیدمحصول سالم بایدبه عوامل زیرتوجه داشت :

1- آموزش اصولی به بهره برداران بخش کشاورزی درجهت مصرف بهینه سموم واستفاده ازسموم شیمیایی به عنوان آخرین راهکارمبارزه باآفات.

 ?   2- توزیع سموم استانداردو آفت کش های کم دوام ونظارت جدی و سختگیرانه بر نحوه استفاده از سموم کشاورزی.                                                                                                               

 ?    3- کاربرد و توصیه سموم شیمیایی کشاورزی باید بانظارت کارشناسان گیاهپزشکی وبراساس الزامات قانونی ثبت  سموم برای محصولات مورد نظر، دوزتوصیه شده، زمان استفاده و رعایت دوره کارنس باشد.                                                                                                                                                                                                                                                      

  4- تاسیس آزمایشگاه درمیادین میوه وتره باربرای تعیین حد مجاز باقیمانده سموم  (MRL) وبازرسی های فراگیر و نمونه برداری های مداوم از میوه ها و سبزیجات عرضه شده به بازارو ارائه گواهی   سلامت محصول براساس میزان مجاز باقی مانده سموم به محصولات کشاورزی موردتایید.

5- سیاستهای تشویقی توسط ارگانهای ذیربط برای تولید کنندگان محصول سالم  وعاری از آفت کش ها و قیمت گذاری مناسب محصولات کشاورزی سالم  .

مصرف آگاهانه و صحیح آفتکش ها و سموم شیمیایی در مزارع به کاهش باقیمانده سموم در محصولات کشاورزی منجر شده و راه را برای صادرات تولیدات کشاورزی هموار می کند.

وبه یاد داشته باشیم که :

تولیدمحصول سالم باعث سلامت مردم و داشتن جامعه ای سالم وکاهش هزینه های درمان می شود.