کینوا:

گیاه کینوا (Quinoa ) با نام علمی  Chenopodium quinoa willd متعلق به خانواده Chenopodiaceae است. کینوا، بومی کوه‌های آند درکشورهای آمریکای جنوبی  بولیوی، شیلی و پرواست و قدمتی بیش از 5000 سال دارد. در حال حاضر، تولید کینوآ در 70 کشور دنیا از جمله هند، فرانسه، انگلستان، سوئد و... گسترش یافته است. محصول اصلی این گیاه، دانه آن است که دارای ارزش غذایی بالایی است. محصول کینوا در کشورهای آمریکای جنوبی بنام خاویار سبزی و برنج اینکا هم معروف است. سازمان ملل متحد با توجه به ویژگی های این گیاه به ویژه کیفیت غذایی، سازگاری با محیط های زراعی-  زیستی مختلف و کاربرد آن برای مقابله با گرسنگی و سوءتغذیه و ارزش روز افزون اقتصادی آن  سال 2013 رابه  نام سال بین المللی محصول کینوا  نامگذاری کردتا توجه جهانیان را به این ماده غذایی مفید جلب کند .

ارزش غذایی بسیار بالای دانه آن موجب مقایسه ی آن توسط سازمان خواروبار جهانی (FAO ) با شیر خشک گردیده است.. کیفیت این گیاه بالاتر از غلات دانه ای می باشد. کینواسرشارازپروتئین است و دارای همه اسیدآمینه‌های ضروری ازجمله حاوی اسیدآمینه‌ لیزین  است که در ذرت، گندم یا غلات دیگر وجود ندارد. واز لحاظ مواد معدنی، ویتامین‌ها، اسیدهای چرب و سایر مواد غذایی غنی است. کینوا از نظر سدیم فقیر بوده ولی از نظر کلسیم ، فسفر، منیزیم، پتاسیم،آهن،مس،منگنز نسبت به گندم ، جو و ذرت برتری دارد. از نظر چربی و کربوهیدرات و ویتامین نیز از گندم غنی تر می باشد. علاوه بر دانه، از برگ گیاه جوان به عنوان سبزی تازه و یا به صورت پخته استفاده می شود.

کینوا گیاهی دولپه ،یکساله باساقه مستقیم وبرگهای پهن یک درمیان ورنگ های گل آذین ، از سفیدتا قرمز متغیر می باشد  رنگ متنوع گل وبرگ،ناشی ازحضوربتاسیانین است . ارتفاع این گیاه از 1 تا 1/5 متر متغیر می باشد. دانه هادرگل آذین های خوشه ای که شبیه سورگوم است تولیدمی شوند. بذر ها کوچک و به رنگهای سفید، زرد، صورتی، طوسی، و سیاه هستند. بذرها بین 0/8 تا 0/11 میلیمتر قطر دارند. در واریته های کینوا مقدارزیادی بذر تولید می شود به همین علت کینوابه مادر دانه ها نیزمعروف است. پوسته بذر پریکارپ نامیده می شود که دارای ترکیبات تلخ مزه ساپونین می باشد که جهت مصرف غذایی باید حذف گردد . این گیاه مانند گندم خودگرده افشان بوده و گاهی اوقات 10 تا 15 درصد دگرگرده افشانی از خود نشان می دهد.کینوا گیاه مناطق خشک و نیمه خشک بوده و دارای سیستم ریشه ای قوی است.  واریته‌های کینوآ به کم آبی و شوری مقاوم هستند. این گیاه قادر است تمام شرایط آب وهوایی از 4 تا40درجه راتحمل کندازنظرنیازهای رشدی گیاهی است کم توقع که درخاکهایی باحاصلخیزی کم هم به خوبی محصول می دهد. . طول دوره رشد این گیاه از4 تا7ماه متغیراست .ارقام مهم زراعی این گیاه Sajama و Santa Maria  هستند  که تولید و عملکرد رقم Santa Maria بیشتر می باشد.

 سرمایه‌گذاری برای کشت کینوا:

جمعیت روبه رشد ایران وامکان تامین نیاز غذایی مردم با استفاده از پتانسیل های تولید محصولات کشاورزی، باعث توجه به  بهره برداری ازگونه های جدیدوایجادتنوع درمنابع  شده است. بدین منظوربررسی و تحقیق برای بهره برداری از گیاهان جدید و مناسب برای تولید مواد غذایی با توجه به شرایط زراعی از جمله بحران آب، شوری خاک و ... در کشوربرعهده بخش تحقیقات کشاورزی است. بدلیل متنوع بودن شرایط آب وهوای ایران وقدرت سازگاری بالای کینوادرتنوع اقلیمی ،می توان به کشت آن درمناطق خشک ونیمه خشک ایران اقدام کرد.کشت کینوادر بیابان زدائی ، ایجاداشتغال ،افزایش امنیت غذایی وتنوع رژیم غذایی جامعه موثراست .همچنین ارزش روزافزون کینوا باعث تقاضای بین المللی برای خریدآن شده است که می توان با کشت گسترده آن اقدام به صادرات محصول وارزآوری کرد.